کارآئی روشهای پیشرفته آماری مورد استفاده در اصلاح نژاد دام و طیور و چگونگی کاربرد آنها در اصلاح بوقلمونهای بومی آذربایجان

تسلط بر مبانی آماری و ریاضی برای کار صحیح و دقیق با نرم افزارهای تخصصی و غیرتخصصی در اصلاح نژاد دام و طیور و نیز انجام نرم افزارهای جدید و تفسیر نتایج حاصله از آنها امری ضروری است . برای این منظور، مبانی فوق الذکر در روشهای آماری مورد استفاده در اصلاح نژاد، در دو گروه، شامل روشهای پیش بینی و برآورد اثرات تصادفی و ثابت و روشهای برآورد مولفه های واریانس و کوواریانس و سایر پارامترهای ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی مورد مطالعه قرار گرفت . در این راستا روشهای شاخص انتخاب (blp) محدود و محدود نشده، معادلات wls, ols و gls، بهترین پیش بینی و برآورد کننده نااریب خطی (blue, blup) و راههای متفاوت استخراج معادلات مدل مختلط، شامل روش استفاده از معیارهای آماری، روش جبر ماتریس و روش بیزی موردی بررسی قرار گرفته و اثباتهای لازم تجزیه و تحلیل شدند. از طرف دیگر اثباتهای مربوط به نحوه محاسبه واریانسها و کوواریانسها از طریق mme از جمله var (u) بررسی شد. در مورد روشهای برآورد مولفه های واریانس و کوواریانس نیز چگونگی بدست آوردن معادلات روشهای reml, ml بیزی، i-minque, minque, veil و ارتباط آنها با همدیگر تشریح گردید. این بررسیها نشان می دهد که روشهای reml, ml در واقع نوع خاصی (نوع طبقه ای یا آشیانه ای) از برآورد بیزی هستند. همچنین روشهای محاسباتی برای بدست آوردن این نوع برآورد کننده ها شامل الگوریتم های e.m، نیوتن-رافسن، حداکثر شیب صعودی و بدون مشتق گیر یا d.f که در ارتباط با بهینه سازی غیرخطی می باشند، توضیح داده شد. پس از تجزیه و تحلیل مبانی نظری و اثبات های مورد نیاز در نهایت با توجه به نرم افزارهای موجود و محدودیتهای آنها، با استفاده از تعدادی از روشهای فوق الذکر و با کمک نرم افزارهای harvey, sas, dfreml پارامترهای ژنتیکی برآورد شدند. این پارامترها شامل مولفه های واریانس و کوواریانس ، وراثت پذری و همبستگی ژنتیکی برای صفات وزن بدن تا 16 هفتگی بصورت هفتگی و ارزش ارثی (blup) یک متغیره و چند متغیره برای بوقلمونهای بومی مورد نظر در چهار گروه رنگی بودند. در اکثر صفات مورد مطالعه اثر گروه رنگی معنی دار نبود، در حالی که اثرات جنسیت و نوبت جوجه کشی تقریبا در اکثر صفات معنی دار بود. روشهای mivque و سوم هندرسون برآوردهای منفی برای مولفه های مربوط به بعضی از صفات وزن بدن بوقلمونها ایجاد نمودند در صورتی که روش های reml و ml هیچ گونه برآورد منفی نداشتند، مولفه های واریانس اشتباه برآورد شده توسط روش ml برای کلیه صفات وزن بدن پایین تر از مولفه های واریانس اشتباه برآورد شده توسط روش reml بود. بنابراین وراثت پذیریهای بدست آمده توسط این روشها با همدیگر تفاوت داشتند. پس با توجه به بهتر بودن روش reml نسبت به سایر روشها، با استفاده از الگوریتم های مناسب از جمله d.f، وراثت پذیری کلیه صفات برآورد گردید. بطور مثال وراثت پذیری صفت وزن بدن در 16 هفتگی برابر با 0./41+-0/12 تخمین زده شد.